Witkacy – Stanisław Ignacy Witkiewicz

Stanisław Ignacy Witkiewicz (pseudonim Witkacy) urodził się 24.02.1885 w Warszawie, zmarł 18.09.1939 popełniwszy samobójstwo we wsi Jeziory (woj. poleskie). Był polskim malarzem. dramaturgiem, pisarzem, krytykiem literackim, fotografikiem oraz filozofem.

Witkacy był synem malarza, pisarza i architekta – Stanisława Witkiewicza oraz nauczycielki muzyki – Marii z Pietrzkiewiczów. Kiedy miał 5 lat, jego rodzina przeniosła się z Warszawy do Zakopanego. Nauki pobierał od ojca oraz jego znajomych artystów i profesorów uniwersyteckich. Stąd też wyniknęło duże zainteresowanie młodego Stanisława Ignacego sztuką i literaturą. Już wtedy pisał on prace filozoficzne i dramaty. Fascynował się również fotografią oraz malarstwem. W 1903 roku eksternistycznie zdał maturę we Lwowie. Dwa lata później rozpoczął studia na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych.

Witkacy, Topielice, 1921

W tym czasie wiele podróżował (Francja, Chorwacja, Nowa Gwinea) i poznawał najnowsze kierunki europejskiego malarstwa. Następnie zaciągnął się do armii rosyjskiej. Na początku 1915 roku był studentem szkoły oficerskiej. Podczas I wojny światowej uczestniczył w walkach na terenie obecnej Białorusi oraz Ukrainy. Został ranny na polu walki, dlatego też pod koniec 1917 roku został zwolniony ze służby wojskowej. Rok później wyjechał z Rosji i wrócił do Zakopanego. Doświadczenia z sowiecką Rosją mocno wpłynęły na młodego Witkiewicza, który w kolejnych latach swego życia potępiał zręcznych demagogów oraz ślepo wierzące w nich tłumy.

Od 1918 roku Witkacy intensywnie malował i pisał. Został przyjęty do awangardowej polskiej grupy malarzy, opiewającej nowy kierunek w sztuce – formizm. Jako jeden z formistów i teoretyk tej formacji stworzył obrazy olejne („Rąbanie lasu”, „Topielice”, „Kompozycję fantastyczną”, „Walkę żywiołów”, „Kuszenie św. Antoniego”, autoportrety). W tych dziełach pojawił się ekspresyjny kolor, baśniowe krajobrazy i surrealistyczne elementy o dynamicznej formie. W 1919 roku wydał swoje główne dzieło estetyczne pt. „Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia”, które zawierało „Teorię Czystej Formy” (czyli formy odrealnionej). Według niego obraz powinien przedstawiać metafizyczne przeżycia poprzez eksponowanie kontrastów.

Witkacy, Dwie Głowy, 1920

W kwietniu 1923 roku Stanisław Ignacy Witkiewicz ożenił się z Jadwigą Unrug.

Zaczął tworzyć portrety za pomocą pasteli (m.in. L. Chwistka, Z. Nałkowskiej, K. Szymanowskiego, autoportrety), cykl ten nazwał ironicznie – „Firmą Portretową S.I. Witkiewicza”. W jego umyśle narodził się także nowy system filozoficzny (monadyzm biologiczny). Jego najbardziej znane dzieła dramaturgiczne to: „Szewcy” i „W małym dworku„.