Tycjan
Tycjan (Tiziano Vecelli lub Vecellio) urodził się ok. 1488-1490 roku w Pieve di Cadore, a zmarł 27 sierpnia 1576 roku w Wenecji. Był czołowym przedstawicielem szkoły weneckiej włoskiego malarstwa renesansowego, a także uczniem Giorgionego i Giovanniego Belliniego. Od imienia tego włoskiego artysty powstało określenie tycjanowski, oznaczające kolor rudopomarańczowy. Tę barwę często wykorzystywał on w swoich obrazach.
Kiedy Tiziano miał 10 lat, wyjechał do wuja mieszkającego w Wenecji. Swoje zdolności rozwijał u boku Sebastiana Zucatto – specjalisty od mozaiki, aby następnie pobierać nauki u Giovanniego Belliniego (twórcy tzw. weneckiej szkoły malarskiej). Wtedy to poznał uznanego weneckiego malarza – Giorgionego. Miał on na niego duży wpływ, co też przejawia się w początkowych dziełach Tycjana. W 1508 roku Tiziano oraz Giorgione dostali zlecenie ozdobienia gmachu Fondaco dei Tedeschi, czyli domu handlowego niemieckich kupców.
Tycjan, Kain i Abel, 1510
Tycjan ozdobił ściany od strony lądu, zaś jego mentor od strony Wielkiego Kanału Weneckiego. Dwa lata później Tiziano wyjechał do Padwy. Tam też pokrył swoimi trzema freskami Scuola del Santo. Przedstawiały one sceny z życia św. Antoniego. Ok. 1512 roku Tycjan wrócił do Wenecji. 4 lata potem przejął on po śmierci Giovanniego Belliniego funkcję państwowego malarza Republiki Weneckiej. Od 1533 roku stał się nadwornym malarzem Karola V i Filipa II. W okresie 1545-1546 pracował w Rzymie dla papieża Pawła III. W latach 1550-1551 urzędował na dworze cesarskim w Augsburgu. Od 1556 roku realizował malarskie zamówienia króla Filipa II. Obrazy Tycjana zdobiły królewskie rezydencje w Madrycie i jego okolicach.
Tycjan, Wenus z Urbino, 1548
Swoją początkową fascynację dziełami Giorgionego Tycjan ujął w m.in.. kompozycji „Santa conversazione”. Charakterystyczny, tycjanowski typ kobiecego piękna, nastrojowe tła krajobrazowe oraz harmonię barw można odkryć w jego kolejnych dziełach „Amore sacro e profano”, „Trzech epokach” czy „Groszu czynszowym”.
W późniejszych latach wzmógł się ruch na jego obrazach („Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny”, „Bachanalia”). Następnie Tiziano stonował w swoich dziełach kolor (np. „Ecce homo”). Potem przyszedł czas na silny światłocień oraz impresjonistyczną niemal swobodę („Męczeństwo Świętego Wawrzyńca”, „Koronowanie cierniem”). Tematyka mitologiczna także pojawiła się w jego obrazach – „Wenus”, a także alegoryczna – „Vanitas”. Najsłynniejszymi portretami Tycjana są: „Mężczyzna z rękawiczką”, „Portret konny Karola V”. Inne jego dzieła to: „Krajobraz z owcami” czy „Noli me tangere”.