Rysunek ołówkiem

Bez wątpienia najpopularniejszym narzędziem rysowniczym jest ołówek. Nazwa tego przedmiotu wywodzi się od materiału, z jakiego wyrobiono jego średniowieczny odpowiednik, czyli ołowiu. Dopiero w XVI wieku, zauważono właściwości grafitu. Zastąpił on ołów, po odpowiedniej obróbce i oprawieniu w drewno (najczęściej lipowe lub olchowe), powstawały pierwsze współczesne ołówki. Ich twardość zależała od zawartości glinki. Zgodnie z Polską Normą Urzędową wyróżnia się trzy gatunki ołówków: grafitowe, anilinowe i kredkowe. Dodatkowo znakowane są za pomocą liter B, H, F, co kolejno znaczy czarny, twardy i mocny (oznaczenia zaczerpnięto się z języka angielskiego: black, hard, firm).

Rysunek wykonany przy pomocy ołówka jest surowy, naturalny, ale i subtelny. Już w starożytności ta forma sztuki cieszyła się popularnością. Do dziś zachowały się prace włoskich artystów z początku XV wieku. Jednym ze specjalistów w rysowaniu ołówkiem był A. Dürer. Ciekawy efekt daje wykorzystanie srebrnego ołówka. Jest on bardzo ostry, dzięki czemu linie są niezwykle precyzyjne i mocne.

Albrecht Durer, "Perspnude Large"

Tym, co z pewnością charakteryzuje rysunki wykonane przy użycia ołówka, jest dopracowanie każdego szczegółu nawet w najmniejszym stopniu. Tylko dobrze naostrzony ołówek daje taką możliwość. Retuszowanie, poprawianie jest oczywiście możliwie, jednak wiąże się to z delikatnym zniszczeniem papieru. Wówczas ponowne rysowanie na tym papierze może nie być już tak efektowne.

Ołówek daje możliwość cieniowania rysunku. Zabieg ten nadaje charakter kompozycji, tworzy wrażenie przestrzeni, wypukłości i głębi. Pozwala uzyskać efekt światła i cienia. Prawdziwi mistrzowie tej sztuki malarskiej wykonują prace, które w żadnym wypadku nie wyglądają na narysowane. Na pierwszy rzut oka przypominają raczej doskonale czarno-białe fotografie. Są to jednak rysunki, w które włożona mnóstwo czasu i energii, ale efekt wynagradza wszystko.