Olej

Malarstwo to główna dziedzina sztuki, która od zarania dziejów towarzyszy ludzkości. Techniki malarskie można mnożyć, jest ich bardzo wiele. Każda z nich ma za zadanie pokazać indywidualna wizję i styl artysty. Jedną z popularniejszych technik malarskich jest wykorzystywanie farb olejnych. Malarstwo olejne przypadło do gustu takim artystom jak:

• Jan van Eyck (prekursor – „Portret Małgorzaty van Eyck”),
• Hieronim Bosch („Ogród rozkoszy ziemskich”),
• Claude Monet („Maki”).
• Tworzenie obrazów przy użyciu farb olejnych zdarza się również u współczesnych artystów.

Claude Monet, Maki, 1873

W przypadku tej techniki malarz pokrywał właściwie przygotowane płótno specjalnymi farbami. Najczęściej były to farby przygotowywane z oleju lnianego, rzadziej z innych roślin np. maków. Farby łączone były ze odpowiednimi pigmentami, by uzyskać właściwą barwę. Niekiedy dodatkowo dodawano również wosk, który miał zwiększyć trwałość mieszaniny. Jako podstawę do obrazu można było używać również czystej, gładkiej deski.

Nie każdy artysta mógł sobie pozwolić na wykorzystanie techniki olejnej przy malowaniu swoich płócien. Jest to kosztowna forma uprawiania sztuki. Jednakże za jej pośrednictwem można uzyskać ciekawe efekty. Dzięki farbom olejnym łatwo można połączyć ze sobą różne barwy oraz uzyskać matowość lub połysk na obrazie. Poza tym malarze wykorzystywali też technikę olejną w momencie malowania półprzezroczystych deseni, skomplikowanych faktur czy przy przenikaniu się kolorów.

Technika olejna wymaga nauki. Dopracowanie kunsztu malarskiego pozwoli na swobodne tworzenie, dzięki możliwości wielokrotnego retuszowania dzieła przez zamalowywanie obrazu kolejnymi warstwami farby. Obrazy olejne należą do wyjątkowo trwałych i intensywnych kolorystycznie. Przez blisko 300 lat farby olejne produkowano w ten sam sposób. Początkowo znajdowały się one w tubkach, wykonanych z ołowiu i cyny, co pozwalało na ich przenoszenie w dowolny plener. Później wprowadzono opakowania aluminiowe. Wieki XIX przyniósł kolejną zmianę. Zamiast drogich pigmentów naturalnych, wprowadzono pigmenty syntetyczne. Przełom nastąpił pod koniec XX wieku, kiedy odkryto farby olejne wodorozcieńczalne.

Wyróżnia się dwie techniki malarstwa olejnego:

1. Pierwsza, zwana klasyczną polega na pokrywaniu zaprawionej powierzchni specjalną podmalówką, a dalej wieloma warstwami przezroczystych lub lekko kryjących farb olejnych. Zabieg ten umożliwia uzyskanie wyjątkowej głębi i niezwykłej gamy barw. Z powodu wysokich kosztów i czasochłonności technika aktualnie wykorzystywana jest głównie do malowania kopii dzieł mistrzów.
2. Drugą metodą jest alla prima, czyli „od pierwszego razu”. Technika rozwinęła się w XVIII wieku i polega na użyciu jednej, bardzo grubej warstwa farby. Do jej nakładania często stosuje się szpachlę. Efektem jest oryginalna faktura i dynamizm.