Julian Fałat

W historii Polski wciąż istnieje wiele znakomitych postaci, o których przeciętny zjadacz chleba nie ma pojęcia. Są to postaci ze świata polityki, nauki czy sztuki. Tę ostatnią dziedzinę życia reprezentuje urodzony w 1853 roku w Tuligłowach koło Lwowa, wybitny akwarelista Julian Fałat.

Fałatowi od najmłodszych lat towarzyszyła bieda. W związku z tym musiał sam, bez pomocy stypendiów zarabiać na swoje wykształcenie. Gdy w 1869 roku zapisał się do Szkoły Sztuk Pięknych w Krakowie zainteresował się akwarelą tylko dlatego, że nie stać go było na farby olejne. Następnymi przystankami w jego karierze są – Ukraina (pracował tam jako rysownik przy wykopaliskach archeologicznych), Szwajcaria i Niemcy (gdzie studiował, ale także pracował aż do 1880 roku). Następnie wyjechał do Rzymu (z tego okresu pochodzi jeden z jego najsłynniejszych obrazów „Modlący się starzec”), by po roku wrócić do Warszawy i by znów wyjechać w 1884 roku najpierw do Hiszpanii, później w podróż dookoła świata. Całą podróż dokumentował na płótnie, ale z tego okresu do dziś przetrwało zaledwie kilka dzieł. Po powrocie do kraju wciągnęło go malarstwo realistyczne – zainteresował się scenami myśliwskimi (np. „Oszczepnicy”), a także przedstawianiem zwierząt – saren, jeleni czy łosi.

Julian Fałat, Modlący się starzec, 1881

W latach 1886-1895 życie rzuciło go na dwór cesarza Wilhelma II w Berlinie, gdzie pracował i odnosił liczne sukcesy. Jego prace wygrywały konkursy w Berlinie, Monachium czy Wiedniu. W 1895 roku Fałat zostaje dyrektorem swojej alma mater – krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych. Powołuje do życia katedrę pejzażu, którą obejmuje Jan Stanisławski. Jest też zaangażowany w powstanie Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”. W 1900 roku Fałat żeni się z Włoszką – Marią Luizą Comello Stuckenfeld, która rodzi mu trójkę dzieci. W jego artystycznym repertuarze pojawia się pejzaż zimowy. Artysta często pojawia się w Zakopanem, co owocuje górskimi pejzażami, takimi jak „Dolina Kościeliska” czy „Pod Nosalem”.

W 1910 roku rezygnuje z pracy na uczelni i przeprowadza się do willi pod Zakopanem. Po odzyskaniu niepodległości aktywnie włącza się w odbudowę polskiego życia kulturowego. W tym celu przeprowadza się do Torunia, by w swoim domu stworzyć kulturalne centrum tego miasta. Angażuje się w wiele stowarzyszeń i projektów. Pod koniec życia był nawet Dyrektorem Departamentu Sztuki w gabinecie ministra Antoniego Ponikowskiego. Zmarł w 1929 roku w Bystrej pod Zakopanem. Do dziś pozostaje jednym z najwybitniejszych akwarelistów w historii polskiej sztuki.