Józef Czapski

Józef Marian Franciszek Czapski urodził się 3 kwietnia 1896 roku w Pradze, zmarł 12 stycznia 1993 roku w Maisons-Laffitte. Znany polski malarz oraz pisarz. Jako hrabia miał swój herb – Leliwa. Początkowo swoją przyszłość wiązał z prawem, dlatego w Petersburgu w 1917 roku wybrał studia prawnicze. Rok później uczęszczał już do Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Wojna sprawiała jednak, że brał udział w walkach. Po wojnie polsko-bolszewickiej został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Następnie rozpoczął studia na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, później przeniósł się do Paryża. Pracował z różnymi pismami artystycznymi, np. „Głos Plastyków” i „Wiadomości Literackie”.

Józef Czapski, Chexbres, 1979

W okresie II wojny światowej przebywał w niewoli. Znajdował się w obozach jenieckich ZSRR. Na wolność wyszedł w 1941 roku i wcielił się do Polskich Sił Zbrojnych. Poszukiwał polskich oficerów, którzy zaginęli w ZSRR. Dopiero później odkryto, że byli on ofiarami zbrodni katyńskiej. Wiedza na temat sztuki sprawiła, że Józef Czapski dowodził Wydziałem Propagandy i Informacji, zajmującym się kulturą i oświatą w armii. Był również jednym z redaktorów „Orła Białego”. Ponadto uczestniczył w kampanii włoskiej oraz należał do komisji, która badała mord w Katyniu. Eseje i artykuły Czapskiego ukazywały się paryskim piśmie „Kultura” oraz innych wydawanych we Francji: „Le Figaro Littéraire”,”Gavroche”, „Nova et Vettera”.

Józef Czapski, Dwie białe miseczki, 1987

Obrazy Czapskiego można było zobaczyć na licznych wystawach, m.in. we Francji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Brazylii i Belgii. W ojczyźnie nie znano jego artystycznej twórczości do 1957 roku, kiedy to zorganizowano wystawę w poznańskim Muzeum Narodowym. W pełni dokonania Czapskiego w dziedzinie malarstwa i literatury poznano dopiero po 1989 roku. Dzieła artysty to przede wszystkim portrety, krajobrazy oraz martwa natura. Ludzie przedstawieni są w sytuacjach w życia codziennego, na tle zwykłych przedmiotów. Obrazy charakteryzuje niezwykła gra świtała oraz koloru i intensywny dramatyzm. Do najważniejszych jego dzieła zaliczyć można:

• „Człowiek w poczekalni”,
• „Pejzaż złoto-fioletowy”,
• „Martwa natura z owocami i karafki”,
• „Dwie białe czarki”.