Gwasz
Gwasz jest kryjącą farbą wodną, podobną do akwareli. Z tym, że do produkcji gwaszu, oprócz kryjącego pigmentu, wykorzystuje się dodatkowo biel kryjącą lub kredę oraz glicerynę, dzięki której farba jest bardzo dobrze rozpuszczalna. Spoiwem w gwaszach jest guma arabska lub dekstryna.
Pierwotnie wykorzystywano gwasze, w połączeniu z akwarelami, do zdobienia średniowiecznych manuskryptów. Nie używano jednak wówczas tej nazwy. Dzisiejszego znaczenia „gwasz” nabrał dopiero w połowie osiemnastego wieku. Wcześniej stanowił on określenie klejowych podmalówek obrazów olejnych.
Gwasze umożliwiają uzyskanie gładkiej powierzchni, wypełnionej płaskim, nieprzezroczystym kolorem. Dlatego też jeszcze kilka lat temu cieszyły się one dużą popularnością wśród projektantów i ilustratorów. Technika ta wymaga jednak, w przypadku prac projektowych, dużej wprawy i precyzji. Ewentualnych błędów i niedoskonałości nie da się bowiem w tym przypadku przemalować. Z tego względu projektanci odeszli obecnie od gwaszu i zwrócili się ku farbom akrylowym lub, najczęściej, programom graficznym.
Henri Matisse, Smutek króla, 1952
Jak malować gwaszem
Gwasz jest stosunkowo mało wymagającą techniką malarską. Gwasze nadają się nawet do nauki malowania – są dość tanie i nadają się do wielokrotnego przemalowywania. Przypominają one plakatówki (z tym, że farby plakatowe pozbawione są kredy i białego pigmentu). Farby te są gęste, dlatego rozcieńczać je trzeba wodą. Maluje się nimi tworząc gęstą, dobrze kryjącą warstwę na suchym bądź wilgotnym papierze. Można je nakładać pędzlem lub na przykład aerografem, z wykorzystaniem sprężonego powietrza.
Technika gwaszu jest znacznie prostsza od akwareli i nie wymaga tak dobrych pędzli i papieru. Gwasz często łączy się także z innymi technikami: akwarelami, pastelami, rysunkiem, kolażem, akrylami. Gwasze można nakładać na farby przezroczyste i półprzezroczyste, na przykład akwarele. W wyniku takiego połączenia powstają laserunki, a przezroczyste i półprzezroczyste elementy kompozycji zdają się być uwypuklone. Należy jednak pamiętać o kolejności stosowania tych technik. Najlepiej jest zacząć od rysunku czy akwareli, a dopiero potem nakładać gwasze.
Gwasze po wyschnięciu znacznie jaśnieją.
Gwaszem posługiwali bądź posługują się między innymi:
- Paul Sandby (1731-1809) – angielski malarz pejzażysta,
- William Turner (1775-1851) – angielski malarz, prekursor impresjonizmu,
- Edward Burne-Jones (1833-1898) – angielski malarz, przedstawiciel nurtu prerafaelitów,
- Henri Matisse (1869-1954) – francuski malarz, impresjonista, fowista,
- Joan Miró (1893-1983) – hiszpański malarz surrealistyczny,
- Syd Mead (1933) – amerykański projektant, artysta pracujący dla firm samochodowych, komputerowych,
- Alex Ross (1970) – amerykański ilustrator komiksów.