Aleksander Gierymski

Aleksander Gierymski, właściwie Ignacy Aleksander Gierymski ur. 30 stycznia 1850 r. w Warszawie, młodszy brat Maksymiliana Gierymskiego – również malarza, wybitny malarz polski nurtu realizmu i luminizmu. Naukę rysunku zaczął w wieku 17 lat w warszawskiej Klasie Rysunku. Po roku przeniósł się do Monachium, by tam pogłębiać tajniki malarstwa na tamtejszej Akademii Sztuk Pięknych, którą ukończył z wyróżnieniem. Początkowa twórczość Aleksandra była skrajnie inna od twórczości utytułowanego brata. Będący pod wielkim wpływem renesansowych włoskich artystów takich jak Tycjan i Tintoretto z uwielbieniem operował światłem i kolorem.

Wyróżnikiem jego prac jest tak zwany „punkt świetlny” – często umieszczany w różnych miejscach obrazu detal o odmiennej kontrastowej, kolorystyce. W 1880 r. Aleksander powrócił do Warszawy i nawiązał współpracę z pozytywistycznym tygodnikiem „Wędrowiec” kierowanym przez Stanisława Witkiewicza i Antoniego Sygietyńskiego – jego późniejszych biografów. Od tego momentu twórczość Gierymskiego stała się bardziej wyciszona i bliższa ideałom realizmu.

Aleksander Gierymski, Żydówka z cytrynami, 1881

Aleksander zaczął ukazywać życie warszawskiej biedoty z niesamowitą precyzją. Było to możliwe głównie dzięki wykorzystaniu przez artystę aparatu fotograficznego do ich uwieczniania. W tym czasie Gierymski zrezygnował z eksperymentów kolorystycznych i eksponowania światłocienia. Jego dzieła nie spotkały się jednak z aprobatą i w 1885 r. pogrążony w manii prześladowczej Aleksander wyjechał z Warszawy. Problemy natury psychicznej miały ogromy wpływ na twórczość Gierymskiego i jego styl życia. Obsesyjnie doprowadzał swe obrazy do perfekcji, które niekiedy nie różniły się od wykonywanych przez niego fotografii. Posiadł również niezwykłą umiejętność utrwalania ulotności wrażeń, charakterystyczną dla malarstwa impresjonistycznemu. Podróżując po całej Europie, nierzadko popadał w tarapaty finansowe, pomimo nieustannej pracy twórczej. Zmarł najprawdopodobniej 8 marca 1901 r. w Rzymie w szpitalu dla psychicznie chorych.

Najważniejsze dzieła:

• Scena sądu z „Kupca weneckiego” z 1872 r.
• Żydówka z pomarańczami z 1881 r.
• Opera paryska w nocy z 1891 r.
• Katedra w Amalfi z 1899 r.