Rysunek piórkiem
Piór(k)a to najstarsze i najpopularniejsze przybory rysunkowe zachodnich artystów. Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje piór: gęsie, trzcinowe (kalamos) i metalowe (stalówki). Piórko trzcinowe nigdy nie było tak popularne jak gęsie czy metalowe, lecz umożliwiało osiągnięcie wyjątkowych efektów wizualnych.
Tę technikę rysunkową wykorzystywał Rembrandt – mistrz posługiwania się piórkiem trzcinowym. Najczęściej używał go w połączeniu z piórkiem gęsim oraz lawowaniem, dzięki czemu mógł uzyskać sugestywną iluzję rzeczywistości. Piórkiem trzcinowym posługiwali się także m.in. Albrecht Dürer oraz Vincent van Gogh, który operował zdecydowanymi i mocnymi pociągnięciami odpowiadającymi pociągnięciom pędzla.
Rembrandt, Widok znad rzeki Amstel w Amsterdamie, 1640
Rysunek piórkiem najprawdopodobniej wywodzi się z kaligrafii. Początkowo artyści najczęściej używali gęsich piór. Dzięki nim już w średniowieczu tworzono precyzyjne miniatury umieszczane w iluminowanych rękopisach. Łatwe przystosowanie tego rodzaju pióra do różnych stylów nanoszenia pisma oraz rysunku spowodowało, iż od XV w. do końca XIX w. stanowiło ono bardzo użyteczne medium artystyczne. Następnie wykorzystywano wynalezione w latach 30. XIX w. przez Jamesa Perry`ego stalówki. Dziś to właśnie one królują w wyposażeniu pracowni karykaturzystów, projektantów i ilustratorów. Rysunki piórkiem z wykorzystaniem stalówek tworzyli m.in. Pablo Picasso, Henri Matisse i Henry Moore.
Rysunek piórkiem to dzieło sztuki częściowo lub w całości wykonane linearną metodą tworzenia. Do rysowania piórkiem używa się tuszu lub atramentu oraz najczęściej gładkiego papieru. Ta technika rysunkowa wymaga operowania kreską (tzw. kreskowanie) lub cieniowaniem. Dzięki dopełnianiu konturów zróżnicowaniem tonalnym rysownik chce osiągnąć trójwymiarową formę na papierze. Jest ona przez niego modelowana za pomocą blisko zestawionych ze sobą pociągnięć piórkiem w postaci cieniowanych pól lub cieniowanych, równoległych i przecinających się linii. W celu osiągnięcia mocniejszego waloru stosuje się gęściej kładzione kreski, które jednak nie mogą zlewać się w plamę.
Większość wykonywanych tą techniką rysunków powstaje poprzez nanoszenie ważnych granic figur bądź elementów krajobrazu za pomocą linii ciągniętej piórkiem. Można także podmalowywać rysunek (lawowanie pędzlem) lub też nanosić warstwę koloru na rozległą powierzchnię.
Różnicowanie efektów końcowych można osiągnąć dzięki operowaniu różnymi tuszami (węglowym, ciemnobrunatnym zwanym bistrem i tzw. atramentem galusowym).