Arshile Gorky

Wostanik Manug Adoyan, znany raczej jako Arshile Gorky, urodził się 15 kwietnia 1904 roku w Khorkom Vari w Armenii, zmarł 21 lipca 1948 roku w Sherman w stanie Connecticut. Zaliczany do grona najwybitniejszych amerykańskich artystów o ormiańskich korzeniach. Malarstwo Gorky’ego to przykład ekspresjonizmu abstrakcyjnego.

Arshile Gorky, Khorkom, 1938

Arshile Gorky przyszedł na świat w zachodniej Armenii, która należała wówczas do Imperium Osmańskiego. Ojciec opuścił Arshile’a, kiedy ten miał cztery lata, i wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Chłopak został z matką, która zmarła w 1915 roku, kiedy nastąpiło tureckie ludobójstwo. Pięć lat później Gorky przeniósł się do USA. Wkrótce rozpoczął naukę w New School of Design w Bostonie. Później pracował jako nauczyciel.

Pierwsze obrazy zaczął tworzyć właśnie na początku lat dwudziestych. Na jego wczesnych dziełach widoczny jest wpływ impresjonizmu. Po przeprowadzce do Nowego Jorku zafascynowany był obrazami Paula Cezanne’a. Namalował w tym czasie „Landscape in the Manner of Cezanne” i “Landscape, Staten Island”. W kolejnych latach Gorky poszukiwał inspiracji w kubizmie, a następnie w surrealizmie. Owocem tych eksperymentów był zbiór prac „Nighttime, Enigma, Nostalgia”. W 1933 roku Arshile został zatrudniony w Works Progress Administration Federal Art Project, przy którym pracowali później tacy artyści jak Jackson Pollock, Diego Rivera and Mark Rothko.

Arshile Gorky, The Liver is the Cock's Comb, 1944

Arshile Gorky był osobą melancholią, bardzo tęsknił za rodziną i ojczystym krajem oraz często wspomniał o tragicznej śmierci matki. Los nie szczędził go przez całe życie. Najpierw ogień doszczętnie strawił jego studio. Później wykryto u niego raka. Miał również groźny wypadek samochody, w wyniku którego doznał złamania szyi, a w konsekwencji chwilowego paraliżu ręki, przez co nie mógł malować.

W życiu osobistym także mu się nie wiodło. Jego małżeństwo trwało siedem lat. Żona zdecydowała się od niego odejść, odbierając mu dzieci. Gorky popełnił samobójstwo w 1948 roku, wieszając się. Do jego najważniejszych dzieł zaliczyć można m.in.:

• „Artysta i jego Matka”,
• „Abstrakcja z paletą”,
• „Mechanizm latania”,
• „Obraz ciemnozielony”,
• „Rok za rokiem, olej na płótnie”.

Jego obrazy zdobią ściany amerykańskich galerii i muzeów, np. w Nowym Jorku.